Halo

Nazwą tą obejmujemy całą grupę skomplikowanych zjawisk optycznych w atmosferze, uwarunkowanych załamaniem i odbiciem światła w kryształach lodu, z których zwykle składają się górne warstwy chmur. Rysunek:  Powstawanie halo.

   Najczęściej widuje się małe halo, w postaci pierścieni wokół Słońca lub Księżyca o średnicy kątowej około 22°. Halo 22° jest generowane przez załamanie promieni w opadających kryształkach lodu losowo ułożonych w płaszczyźnie prostopadłej do padających promieni świetlnych. Halo 46° powodowane jest przez załamanie promieni w sześciokątnych kryształkach lodu o kształcie kolumn. Większe halo ma średnice kątową około 46°. Czasem poszczególne odcinki takiego halo świecą jaskrawiej tworząc tak zwane słońce pozorne - parhelium (para - bliski, Helios - Słońce). Halo, którego przyczyną jest załamanie promieni świetlnych w kryształach, jest zawsze z lekka zabarwione odcieniami tęczowymi, co tłumaczy się dyspersją światła.   Pierścienie tworzące halo mogą być zabarwione (wewnątrz na czerwono i na zewnątrz na niebiesko), gdyż kąt załamania zależny jest od długości fali świetlnej.
   Najbardziej znanym przykładem dużego halo jest słynne, często powtarzające się widmo Brockenu. Halo tu przybiera postać kilku gigantycznych pierścieni utworzonych wokół Słońca z sylwetkami obserwatorów na tle zachmurzonego nieba, przy czym obrazy obserwatorów rozrastają się w ogromne cienie, powtarzające wiernie wszystkie ich ruchy. 

   Halo może być obserwowane o każdej porze roku. Zjawisko to jest generowane przez chmury wysokie, które zwykle poprzedzają front ciepły. Wskazuje to na możliwość wystąpienia opadów w ciągu najbliższych 24-48 godzin. Jak mówi stare przysłowie: "Halo wokół Słońca lub Księżyca, w lecie deszcz, w zimie śnieżyca".

Razem z halo mogą wystąpić różne postacie zjawisk podobnych do halo, na przykład łuki, okręgi, słońca poboczne. Słońca poboczne to kolorowe, jasne plamy po obu stronach Słońca. Niektóre z takich łuków, okręgów i słońc pobocznych zamieszczono na rysunku i zdjęciach obok.  Rysunek:  Różnorodność zjawisk podobnych do halo.
Mały pierścień halo - jest to krąg świetlny, barwny, biały lub w przeważającej części biały, lub w przeważającej części biały, o promieniu 22° , w którego środku znajduje się tarcza Słońca lub Księżyca. Krąg ten ma zwykle słabo widoczne zabarwienie czerwone od wewnątrz i w rzadkich przypadkach fioletowe zabarwienie na zewnątrz. Część nieba wewnątrz kręgu jest wyraźnie ciemniejsza niż na zewnątrz. Jest to najczęściej obserwowane zjawisko halo. 
Duży pierścień halo - jest to krąg świetlny o promieniu 46° ; jest on zawsze mniej jasny i o wiele rzadziej obserwowany niż mały pierścień halo. 
Słup świetlny - jest to ciągła lub przerywana biała, pionowa smuga światła, przechodząca przez Słońce lub Księżyc i obserwowane powyżej i poniżej tych ciał niebieskich. 
Łuk styczny górny i łuk styczny dolny - są czasami widoczne na zewnątrz małego lub dużego pierścienia halo; łuki te są styczne do pierścieni halo odpowiednio w punktach najwyższym i najniższym. Często są one bardzo krótkie i mogą nawet redukować się do plam świetlnych. 
Łuk okołozenitalny górny i dolny - łuk okołozenitalny górny jest łukiem małego koła poziomego (o dużej krzywiźnie) znajdującego się blisko zenitu; ma on żywe barwy z czerwoną na zewnątrz i fioletową od wewnątrz. Łuk okołozenitalny dolny jest łukiem koła poziomego, o dużym promieniu, znajdującego się w pobliżu horyzontu. 
Poziomy krąg przysłoneczny - jest to biały, poziomy krąg znajdujący się na tej samej wysokości kątowej co Słońce. W pewnych punktach kręgu przysłonecznego mogą pojawić się plamy świetlne (słońce pozorne). Plamy te znajdują się najczęściej nieco na zewnątrz małego pierścienia halo (słońce poboczne, posiadające często lśniące barwy), niekiedy w odległości azymutalnej 120° od Słońca (przeciwsłońca poboczne) i bardzo rzadko naprzeciw Słońca (przeciwsłońce). 
Słońce dolne (pozorne) - ukazuje się pionowo poniżej Słońca w postaci białej błyszczącej plamy, podobnej do obrazu Słońca, odbitego od spokojnej powierzchni wody. 

Halo

Halo

Halo

Halo

Halo

Halo

Halo

Halo

J. Kunicki Atlas chmuryOstatnia zmiana: 14 lutego 2006

Do początku strony